روستای ولیدر به عنوان یکی از روستاهای شهرستان طارم دارای ۶۹۲ نفر جمعیت می‌باشد. فاصله این روستا تا زنجان از طریق جاده جدیدی که از سد تهم می‌گذرد، به ۶۰ کیلومتر میرسد. برای رفتن به روستای ولیدر باید از دهستان درام گذر کرد و به روستای سرسبز شیت رسید و از وسط روستای شیت که دارای مناظر زیباست و از باغهای گیلاس و جنگلهای سرسبز و از پیچ خم‌های جاده، که به نوع خودش لطافت زیبایی به روستا بخشیده، عبور کرد تا به روستای ولیدر رسید.
مسیر باریک و سر بالایی این روستا را که بگذرانی به روستای ولیدر می رسی، از وسط روستاهای کم جمعیت که می گذری لباس های محلی زنان توجهت را به خود جلب می کند، سر بندهای مشکی و قرمزی که دور پیشانی گره کرده اند . روسری های بلند با گل های سرخ درشت و دامن های چین دار که ترکیبی از رنگ های زیبای طبیعت است بر هویت این خطه تاکید می کند.
گرچه پیچ و خم های جاده، اضطراب را در دل آدمی پدیدار می کند اما تماشای ابرهایی که در بین کوه ها در حرکتند و آبشارها و رودخانه هایی که به سمت دره ها در جریان اند و گاوها و گوسفندهایی که به صورت گله ای در این ارتفاعات می چرند زیبایی این منطقه را دو چندان کرده است.
در این روستا انواع میوه هایافت می شود :گردو،سیب سرخ درختی ،انجیر و گیلاس اما یخچالهای طبیعی که دریک کیلومتری روستا واقع شده است که بعد از گذر از باغهای زیبا و جنگلهای سرسبز تمشک که انصافاً گذر از این راه شور و حال خاصی دارد به منطقه ای میرسیم که در دامنه کوه قرار گرفته آن منطقه که از سنگ ریزه ها پوشیده شده به ابعاد۱۰۰۰متر می باشد که در چند نقطه آن منطقه ای که دمای آن به ۴ الی ۵ درجه میرسد و این منطقه را شخصی از دورانهای گذشته آباد کرده و در حال حاضر دست یکی از فرزندان اواست .
ولیدر، روستایی در دامنه ارتفاعات و دره هایی که در ختان بی شمار گیلاس را در خود جای داده حالا فصل برداشت گیلاس را سپری می کند. گرچه گیلاس های روستای همسایه (شیت)، اواخر اردیبهشت به بازار عرضه می شود.
جاده باریکی را پس از گذر از خانه های سنگی و کاه گلی روستایی ولیدر می گذرانی و وارد مسیر خاکی با انبوهی از جنگل های سر سبز دو سوی جاده و چشمه های جوشان می شوی سمت راست جاده مسیری است به سوی یخچال های طبیعی، یخچال هایی که از سنگ ریزه ها ساخته شده اند، سنگ هایی که همه یک شکل هستند و گویا تراش خورده اند یا بقایای سنگ های تراش خورده اند. این سنگ ها همه دامنه کوه را پوشانده اند و در فواصل مختلف گودال های متعدد مشاهده می شود گودال هایی که روزگاری یخچال های منحصربه فرد مردم این خطه بوده اند و حالا به دلیل بی استفاده ماندن با سنگ های موجود پوشانده شده اند و فقط یکی دو مورد از آن ها کاربری یخچال دارد.
یخچال هایی که به شکل گودال هایی شبیه اتاقک در دامنه کوه ها ایجاد شده اند و تنها ویژگی ای که موجب تبدیل شدن آن به یخچال شده است سنگ های سرد آن جاست، سنگ ها را که کف دستت می گیری خنکای آن تا عمق جان آدمی را خنک می کند.
فصل بهار که می شود خانواده ای که یخچال های طبیعی را از آن خود می دانند به این منطقه مهاجرت می کنند و با چیدن سنگ ها و شاخ و برگ ها روی هم یخچال طبیعی را برای پذیرایی از میهمانان خود که در ییلاق های دور دست مشغول چرای گوسفندان هستند آماده می کنند.
مردم مهاجر در ییلاقات و روستاهای منطقه، پنیر محلی خود را در پوست های گوسفند بنام “دری” -واژه ترکی به معنی پوست- می گنجانند و تحویل این خانواده می دهند تا در یخچال های طبیعی نگهداری کنند و پس از برگشت از ییلاقات با پرداخت حق زحمت به مصرف زمستانی برسانند.
علاوه بر پنیر گاهی گوشت حیوانات نیز به صورت قورمه شده داخل “دری ” ها تحویل نگهبان یخچال می شود تا در فصل زمستان مورد استفاده قرار گیرد.
