همه ساله به وقت رسیدن موسم بهار، مادران و بانوان به همراه دخترانشان فرصت را غنیمت شمرده و به دامن سبز طبیعت و دشتهای دور و نزدیک اطراف زنجان سفری کوتاه می کنند تا از نعمات آن بهره گیرند؛ می روند تا سبزی بچینند از دشتهای حاصلخیز زنجان برای پخت آش ترش ؛ سبزی های کوهی نورس که تازه سر از خاک برداشته اند و عطر خوش آنها در فضا پراکنده شده است؛ گیاهانی که زیبایی شان فخر زمین است؛ و برکتشان آنقدر هست که تا سفره های ما نیز می رسد؛ گیاهانی که مردم این سرزمین با همان گویش شیرین محلی برای هرکدام نامی نهاده اند؛ نام هایی که بی گمان در پس خود قصه ها دارند. نامهایی نظیر گل آقا، خان اوغلی و غاز ایاقی.
از دشت به شهر بازمی گردیم تا برای تهیه دیگر مواد لازم برای طبخ آش ترش رهسپار بازار شویم.
دختران جوان، پر از نشاط و سرخوشی به عطاری ها وحجره های این بازار سنتی زیبا سری می زنند و با دقت و حوصله بهترین مواد را گلچین می کنند تا بهترین آش ترش طبخ شود.
از ازدحام بازار بیرون می آییم تا کم کمک مهیا شویم برای مراحل بعدی. دختران جوان با لباسهایی به زیبایی گلهای بهاری دور یک سینی بزرگ گرد هم می آیند تا ابتدا سبزیهایی را که صبحگاه چیده اند از کوه های اطراف، با نظارت کدبانوی آشپز پاک کنند. قسمتهای ساقه و برگها که مفید است را جدا می کنند. سبزی های گل آقا، خان اوغلی و غاز ایاقی از مهمترین مواد مصرف شده در این آش محلی است. به دلیل وجود مواد مشترک استفاده شده در انواع آش ها، شباهت آشکاری در تمام آنها مشاهده می شود. نخود و لوبیای بکار رفته در آش ترش منبع غنی پروتئین است.
در آغاز پیازها را در اندکی روغن سرخ می کنیم و به آن مقداری نمک و ادویه می افزاییم. سپس مقداری آب به آن اضافه می کنیم. پس از آن عدس را می افزاییم. حال به ترتیب هویج خردشده، آلوچه و سیب زمینی اضافه می گردد. در اواسط پخت سبزیهای خردشده را به مواد قبلی اضافه می کنیم. بعد از مدتی شکر و نخود و لوبیای پخته شده اضافه می شود. سپس برگه های زردآلو و گردو و کمی هم رب گوجه فرنگی، سنجدهای خوش رنگ و مقداری آرد مخلوط شده در آب سرد نیز به آن اضافه می گردد.
رشته آش را خرد کرده، به مواد قبلی می افزاییم. رشته آش و آرد به کمک هم باعث قوام آمدن آش می شوند. و حال نوبت شیره نهنج گل نسترن است؛ افزودن آن به آش ترش، مزه فوق العاده ای می دهد. آب قلم نیز فراموش نمی شود و این ماده نیز سرشار از پروتئین و مواد مغذی است.
